Stres - stress

reakcja organizmu na tzw. trudne sytuacje (sytuacje sprzeczne z oczekiwaniami ludzi a wymagające ich akceptacji), stan, który wywołuje wewnętrzny alarm i niepokój, budzi sprzeciw i męczy, powodując dolegliwości psychosomatyczne. Nie jest to precyzyjne określenie stresu, gdyż istnieje stres negatywny (distress) i pozytywny (eustress). W znaczeniu potocznym stres traktuje się jako stan patologiczny, a przecież stres ma także wartości pozytywne. Stanowi on mechanizm napędowy, pobudzający do działania, który każe ludziom realizować wciąż nowe cele, przezwyciężać liczne trudności, dążyć do sukcesu, często zgodnie z sentencją: per aspera ad astra (,,przez ciernie do gwiazd; przez trudy, cierpienia do zwycięstwa”).
W sensie psychologicznym pojęcie stresu określa cały szereg stanów wywołanych emocją zarówno dodatnią jak i ujemną: od porażek i zwątpień do twórczych przeżyć, zwycięstw, sukcesów. Najczęściej określa się je takimi terminami jak: a) psychofizjologiczna reakcja przystosowująca organizm człowieka na sytuację trudną, wymagającą od niego wzmożonego wysiłku, napięcia oraz stanu pełnej mobilizacji, b) stan mobilizacji sił organizmu będących reakcją na bodźce fizyczne lub psychiczne, c) reakcja organizmu na każde żądanie wysunięte pod jego adresem, d) czynnik powodujący umysłowe lub emocjonalne napięcie, e) stan wewnętrzny organizmu oznaczający napięcie emocjonalne (psychiczne) o znaku ujemnym, f) stan w organizmie wywołany każdym szkodliwym bodźcem (stresorem).
Stres (distres) wywołuje różne negatywne skutki dla funkcjonowania jednostki. Są to zwłaszcza:
 różne postacie nerwic: neurastenia, hipochondria, histeria, nerwica natręctw, stany depresyjne.
 obniżenie efektywności pracy umysłowej wynikające z trudności koncentracji uwagi i pogorszenia się pamięci oraz szybsze zmęczenie umysłu;
 rozdrażnienie emocjonalne powodujące reakcje nieproporcjonalne do zaistniałego bodźca;
 uczucie apatii, nudy, brak poczucia sensu własnych działań a w krańcowych przypadkach nawet sensu życia.
[J. Penc]