Przystosowanie do pracy - adaptation to work

,,dopasowanie” pracy i jej środowiska do psychofizycznych możliwości i potrzeb pracownika. Przystosowanie do pracy stanowi złożony proces będący wyrazem ogólnego przystosowania się do zmian w środowisku przyrodniczym, przemysłowym i społecznym. Zawiera ono więc elementy przystosowania biologicznego, społecznego jak i psychologicznego, przy czym elementy te występują nierozłącznie.
W ramach przystosowania człowieka do pracy wyróżnia się przystosowanie do wykonywania funkcji, które obejmuje predyspozycje psychofizyczne i przygotowanie do zawodu oraz przystosowanie do środowiska pracy, które obejmuje przystosowanie się do fizycznych i społecznych warunków pracy. Przystosowanie to zależy od wymagań, jakie stawia człowiekowi praca, posiadanej przez niego wydolności fizycznej, zdolności i przygotowania zawodowego. Zasadniczym warunkiem tego przystosowania jest oczywiście trafny wybór zawodu odpowiadający właściwościom człowieka, jego uzdolnieniom, fizycznej wytrzymałości, zainteresowaniom i zamiłowaniom. Trafny wybór zawodu musi być ponadto uzupełniony wyszkoleniem, przygotowaniem teoretycznym i praktycznym do wykonywania konkretnej pracy (kwalifikacje, doświadczenie zawodowe, wprawa, motywacje itp.).
Przystosowanie do pracy dokonuje się zarówno w sposób automatyczny (przystosowanie biologiczne), jak i zależy od świadomej działalności człowieka (przystosowanie psychospołeczne). Jeśli wymagania, jakie stawia praca, przekraczają możliwości fizyczne człowieka, wówczas jej wykonanie może być związane z nadmiernym wysiłkiem i utrudniać, bądź wręcz uniemożliwiać przystosowanie biologiczne. Jeżeli natomiast praca nie zaspokaja jego potrzeb, bądź zaspokaja je w stopniu niedostatecznym, wówczas utrudnia to istotnie przystosowanie psychospołeczne.
Przystosowanie do pracy zmienia się wraz z wiekiem. Ludzie młodzi i zdrowi mają większą zdolność przystosowania biologicznego niż ludzie starsi. Jednakże, mimo wysokiej wydolności fizjologicznej mogą oni źle znosić obciążenie czynnikami środowiska, przy czym ich wrażliwość na działanie tych czynników może być uwarunkowana genetycznie.
[J. Penc]