Role zawodowe - professional roles

role realizowane przez pracowników w organizacji związane z zajmowaną przez nich pozycją. Każdej pozycji przypisana jest określona rola zawodowa. Zawiera ona według S. Chełpy następujące elementy:
 normy zadaniowe: rodzaj zadań roboczych, metody i środki ich realizacji, zakres odpowiedzialności oraz sposób wynagradzania;
 normy rozwoju zawodowego: zasady awansowania, wymagane umiejętności i kompetencje oraz sposób ich zdobywania, zasady degradacji zawodowej;
 normy interakcji społecznych: mniejsze jednostki w strukturze hierarchicznej firmy, zakres, rodzaj i formy kontaktów społeczno-zawodowych;
 normy wartościowania: zasady przypisywania zdarzeniom i ludziom pozytywnych i negatywnych właściwości;
 normy odnoszące się do ubioru, uczesania, używania specyficznego języka, form gramatycznych itp.
Pracownikowi przekazywane są przez przełożonych i zespół pracowniczy przepisy składające się na rolę zawodową. Wywierana jest też presja mająca doprowadzić do zbieżności jego zachowania się z tymi przepisami oraz zwyczajowo obowiązującymi zachowaniami.
Każdą rolę może cechować konflikt roli i niejasność roli. Konflikt roli ma miejsce wówczas, gdy jednocześnie występują sprzeczne wymagania i oczekiwanie wobec roli pracownika. Niejasność roli oznacza niekompetentny, nieprzejrzysty i słabo sprecyzowany system oczekiwań wobec pracownika. Pojawia się on w sytuacji wieloznaczności informacji dotyczących przepisów roli oraz braku oceny rezultatów wykonywanych zadań lub jej niejednoznaczności.
Konflikt roli i jej niejasność mogą powodować u pracownika poczucie alienacji, osłabiać jego motywację i narażać go na niepotrzebne stresy.
[J. Penc]