Myślenie grupowe - group thinking
proces myślenia zespołu będący funkcją potencjału jego inteligencji i tzw. dynamiki procesów grupowych, czyli wzajemnego oddziaływania na siebie uczestników wspólnego myślenia.
Powszechnie uważa się, że myślenie grupy zapewnia lepsze rezultaty, gdyż kumulacja wiedzy i doświadczenia zapobiega pomyłkom i prowadzi do optymalnego rozwiązania problemu, gdyż każdy z uczestników takiego myślenia wnosi twórczy osobisty wkład, pozwalający na trzeźwą i wielostronną ocenę sytuacji oraz podjęcie właściwej decyzji.
Okazuje się jednak – i to bardzo często, że inteligencja grupy wcale nie przewyższa inteligencji jej poszczególnych członków; że decyzje rozmaitych komitetów czy komisji są wyjątkowo nietrafne i byłoby lepiej gdyby były one podejmowane przez pojedyncze osoby. Zespół bowiem ulega złudzeniu co do swojej nieomylności i wyższości intelektualnej, przy czym złudzenie to jest tym silniejsze, im wyższy jest status społeczny każdego z uczestników, im wyższym dyplomem może się on legitymować i im większy jest poziom wewnętrznej spójności grupy. Istnieje wiele czynników, które powodują, że grupa podejmuje często gorsze jakościowo decyzje o większym poziomie ryzyka. Czynniki te składają się na tzw. syndrom grupowego myślenia.
Według Irvina Janisa syndrom ten charakteryzuje się następującymi objawami:
iluzja nieomylności i pewności siebie;
lekceważenie niepomyślnych informacji;
wiara we własną etykę zawodową, nieuwzględnianie etycznych i moralnych aspektów decyzji;
lekceważące traktowanie wyników i osób spoza zespołu;
wywieranie nacisku dla wymuszenia konformizmu;
samocenzurowanie się (aby uniknąć powtarzających się negatywnych reakcji grupy, krytyczni jej członkowie decydują się w końcu milczeć);
iluzja jednomyślności (milczenie jest traktowane jako wyraz zgody);
filtrowanie informacji, tzn. członkowie grupy starają się nie dopuścić informacji sprzecznych ze zdaniem grupy.
Myślenie grupowe przyczynia się do powstawania wybrakowanych decyzji i kryzysów, gdyż umożliwia grupie widzenie i słyszenie tylko tego, co chce. Informacje niezgodne z poglądamigrupy są ignorowane, zwłaszcza jeśli pochodzą z zewnątrz. Grupa nie poszukuje i nie bierze pod uwagę nowych możliwości, co prowadzi do nieuzasadnionego optymizmu i samozadowolenia, a w następstwie do kryzysu.
[J. Penc]
Zobacz również:
percepcja informacji
,
lider opinii
,
prawo minimalnego wysiłku
,
syndrom przeciętności
|