Natura człowieka - nature of man

pewien zespół właściwości przypisywanych człowiekowi jako gatunkowi. Zdaniem T. Bielickiego właściwości te można podzielić na:
1. Właściwości uniwersalne ludzkie, wspólne wszystkim ludziom (a przynajmniej ogromnej ich większości) we wszystkich epokach historycznych i bez względu na przynależność do takiej czy innej rasy, kultury, grupy etnicznej i warstwy społecznej.
2. Pewne właściwości psychiczne raczej niż fizyczne, raczej postawy, nastawienia i sposoby zachowania się lub fizjologiczne właściwości organizmu.
3. Zachowanie (lub predyspozycje) ,,wrodzone” raczej niż nabyte w toku wychowania lub w wyniku własnych doświadczeń życiowych.
4. Zachowanie szczególnie ważne z punktu widzenia stosunków międzyludzkich, takie w których wyraża się stosunek człowieka do siebie samego, do innych ludzi i do przyrody.
Każdy człowiek ma dwa zakodowane w sobie programy zachowań: genetyczny i kulturowy. Programy te w niektórych punktach są wzajemnie zgodne, częściej jednak wzajemnie sprzeczne. Człowiek ma zazwyczaj pewną możność niepoddawania się dyktatowi żadnego z nich. Na styku tych dwóch zaprogramowań leży strefa indywidualnej wolności wyboru między różnymi stanami (np. konformizmem i buntem, tolerancją i fanatyzmem, egoizmem i altruizmem, miłością i nienawiścią itp.). Genetycznie zaprogramowana natura jest dość plastyczna; naturalne skłonności jednostki mogą być w toku wychowania i przeżywania przez nią życia odpowiednio modyfikowane: wzmacniane lub tłumione, dzięki czemu dominować może natura ukształtowana przez kulturę, a więc zachowania kooperacyjne, zachowania altruistyczne, a także różne formy współdziałania.
[J. Penc]