Ocena (ocenianie) - evaluation, opinion, estimate, appraisal

sąd wartościujący; wszelkie wypowiedzi (także gesty) zawierające aprobatę lub dezaprobatę danego stanu rzeczy: zdarzenia, procesu, postępowania, zachowania się itp., wyrażające dodatnie lub ujemne ustosunkowanie się wypowiadającego (oceniającego) do kogoś lub czegoś, czyli przedmiotu oceny.
Oceny są zawsze zrelatywizowane do osoby, która je formułuje (wydaje) i stwierdzają, że pewne cechy stanu faktycznego lub konceptualnego, bądź też całe stany wywołują w niej postawy, uczucia, pragnienia itp. – dodatnie lub ujemne. Samo ocenianie i wydawanie osądu (oceny) ma bardzo złożone i wielostronne uwarunkowania: psychologiczne, socjologiczne, kulturowe, etyczne, religijne itp. Zależą one od całokształtu procesów wychowania, wpojonych zasad i norm, wykształcenia, posiadanej specjalności, warunków życia, uprzednich przeżyć jednostki i wielu innych czynników sprawiających, że do pewnych faktów odnosi się ona z aprobatą a do innych zaś nie (z dezaprobatą).
Często używa się pojęcia ,,ocena obiektywna” tak jakby podlegała ona kryterium prawdy (absolutnej). Takich ocen praktycznie nie ma. Każda ocena jest subiektywna i zależy od tego, kto i kiedy ją formułuje, a także z jakiej dziedziny jest specjalistą. Ocenianie, że coś jest dobre, złe, skuteczne, sprawne, efektywne, fałszywe, sprawiedliwe, zależy od przyjętych kryteriów oceny, a także od tego, czy orzeka się o swoim stosunku do danego przedmiotu (stanu), czy też o czymś, co należy bądź powinno należeć do danego przedmiotu w stosunku do przyjętego wzorca. Oceny więc mogą być jedynie ,,w miarę obiektywne”, ,,dostatecznie dobre”, ,,zaniżone”, ,,zawyżone” itp.
[J. Penc]