Patologia poznania - pathology of recognition
zniekształcenia w procesie poznawania (badania) i interpretowania rzeczywistości zarówno w zakresie zdolności (kompetencji) jak motywacji badacza (naukowca). Praca naukowa wymaga wielu zdolności, gdyż składa się z wielu różnych funkcji. Jej wyniki a zwłaszcza ich interpretacje zależą silnie od motywacji. Potrzeba wiedzy i potrzeba rozumienia rzeczywistości z pewnością ułatwiają i pobudzają proces poznawczy, ale potrzeba bezpieczeństwa czy potrzeba uznania może go hamować a nawet prowadzić do ortodoksji, tj. ścisłej wierności doktrynie, rygorystycznego przestrzegania wszystkich jej zasad i norm. Obawa przed narażeniem się doktrynie i jej wyznawcom (władzy, hierarchii) może rozwinąć różne formy patologii poznania, jak np. silna potrzeba poczucia pewności, negowanie wątpliwości, brak tolerancji dla wieloznaczności, nadmierny konformizm itp.
Patologia poznania utrudnia bardzo spełniane przez naukowca podstawowego zadania jakim jest doświadczać prawdziwie tego co istnieje, a także często prowadzi do rozbieżności między rozumieniem a objaśnieniem (interpretacją) istoty zjawiska.
Patologia poznania dotyczy także menedżerów, którzy nie chcąc być w konflikcie np. z wymogami ,,dobrego systemu” rezygnują z rzetelnej identyfikacji problemu i zadowalają się tylko rozwiązaniami dość dobrymi, a rezultatem tego są mało ambitne, bądź wybrakowane decyzje.
[J. Penc]
Zobacz również:
podejmowanie decyzji
,
ograniczona racjonalność
,
dogmatyzm
,
doktryna
,
konformizm
,
sykofancja
,
złudzenie poznawcze
|