Teoria użyteczności - utility theory

na różną użyteczność decyzji intwestycyjnych zwrócił uwagę już Daniel Bernoulli w 1738 r., który w poszukiwaniu sprawiedliwej gry sformułował zasadę maksymalizacji oczekiwanej użyteczności, bedącą alternatywą dla zasady maksymalizacji oczekiwanego dochodu. Kontynuując tok rozumowania, John von Neuman i Oskar Morgenstern w 1944 r. sformułowali podstawy teorii użyteczności.
Teoria użyteczności zakłada, że pieniądze stanowią pewną wartość użytkową i każda nowa jednostka przynosi wzrost tej wartości. Formalnie zasadę tę przedstawia się w postaci funkcji użyteczności, będącej linią, na której określonej wartości pieniężnej przyporządkowano pewną wartość użyteczności wyrażoną w jednostkach nazwanych utilami. Funkcja ta określa inwestycje o takiej samej użyteczności. O jednakowej użyteczności mówi się wówczas, gdy poziom ryzyka i premii za jego ponoszenie są jednakowe w każdym ounkcie funkcji. Ponieważ każdy inwestor ma inną skłonność do ryzyka, więc działania każdego z nich charakteryzuje inna krzywa użyteczności.
Najczęściej rozpatrywana jest użyteczność z konsumpcji (utility from consumption) i użyteczność z bogactwa (utility from wealth).
[W. Tarczyński]