Czas - time
atrybut życia w jego społecznej postaci, warunek i wymiar wszelkiego ludzkiego działania, wielkość charakteryzująca zdarzenia ze względu na kolejność ich występowania. Czas jako kategoria społeczna jest funkcją naszego bytu, różnych postaci świadomości i form działania. Stąd też podlega on wartościowaniu przez człowieka i ocenianiu go jako ,,dobra”, a nawet ,,mienia społecznego”. Jest on dobrem szczególnym, posiadającym tę właściwość, że nie może być zmagazynowany, schowany lub uchroniony od straty. Biegnie bez naszej woli, a nie wykorzystany na pożyteczne cele zostaje bezpowrotnie utracony. W ekonomii odgrywa on szczególną rolę jako podstawowy parametr efektywności gospodarowania i odnoszenia sukcesów na rynku.
Poczucie upływania czasu jest poczuciem subiektywnym: przeżywanie czasu, jego wartościowanie zależy od dokonywanych przez człowieka działań, jego indywidualnych korzyści, zainteresowań, przyjemności, strat i przykrości bezpośrednio doznawanych i przeżywanych. Jeśli człowiek znajduje się w trudnej sytuacji (np. zagrożenia), jeśli wykonuje czynności (prace) nudne, uciążliwe, bez emocjonalnego zaangażowania, wówczas odbiciem w jego świadomości jest wydłużanie się czasu trwania takiej sytuacji czy wykonywania takich czynności. Jeśli zaś jego sytuacja jest ciekawa i przyjemna, jeśli swoje działanie (pracę) wypełnia angażującymi go treściami, wówczas odczuwa on szybciej upływający czas, a nawet wyraźne przyspieszenie jego przemijania.
Przyswajanie i wartościowanie czasu ma zawsze uwarunkowania społeczne; wynika ono w zasadniczym stopniu z organizacji życia społecznego, z kultury danego narodu i etapu jego rozwoju. Są narody, które poszanowanie czasu traktują jako cnotę obywatelską, ważny imperatyw moralny, ale są i takie, które traktują ten czas jakby był dobrem odnawialnym. W naszym kraju powszechny jest brak szacunku do społecznego, a nawet opłaconego czasu.
Współczesna organizacja życia społecznego dzieli czas życia dorosłego człowieka w fazie jego aktywności zawodowej na trzy wzajemnie ze sobą powiązane segmenty; czas pracy zawodowej, czas bytowy i czas wolny. Wszystkie te segmenty stanowią jedność podzielonego czasu.
Zobacz również:
struktura życia
|