Doświadczenie życiowe - life experience

zasób wiedzy, jaki człowiek uzyskuje w ciągu lat swego życia w środowisku przyrodniczym, społecznym i zawodowym, zaspokajając potrzeby własne i innych ludzi i doznając różnych stanów przykrości, cierpienia i satysfakcji. Doświadczenie spełnia zawsze ważną rolę w życiu społecznym i intelektualnym jednostki, gdyż daje wiedzę o tym, co słuszne a co niesłuszne, co prawdziwe a co nieprawdziwe, a wiec pewną orientację w świecie rzeczy i ludzi, zdolność przewidywania skutków podejmowanych czynności i decyzji oraz ich oceny niezbędnej do kierowania własnym życiem we wszystkich jego wymiarach.
Doświadczenie zawodowe, tj. wiedza o środkach, przedmiotach, sposobach i celach działania, jaką człowiek zdobywa w pracy stwarza mu możliwość doskonalenia swych umiejętności a nawet osiągania mistrzostwa.
Doświadczenie z reguły pomaga w życiu. Może ono także pełnić rolę negatywną. Może być przeszkodą w przyswajaniu nowości, zmianie poglądów i systemu wartości utrwalanych przez grupy społeczne, instytucje i wartości kultury funkcjonujące w przeszłości, co może utrudniać jednostce przystosowanie się do nowych sytuacji.
Ta jego negatywna strona zależy oczywiście od udziału jednostki w życiu określonych grup społecznych i akceptowanych systemów wartości, wyznawanego światopoglądu, utrwalonych nawyków zachowania się itp. Jeśli człowiek jest posłuszny ,,jedynie słusznym wartościom” oraz dyrektywom elit władzy i nie ma zdolności do indywidualnej percepcji rzeczywistości, jego doświadczenie może być ubogie i jako pewien uformowany stereotyp myślenia (np. ideologiczny, polityczny itd.) może mu nie pozwalać na twórczy udział w kształtowaniu nowej rzeczywistości.
Wartościowe doświadczenie to wiedza rozwijana w świecie wewnętrznym człowieka, w systemie wartości, odczuć i przekonań niezależne od nacisków otoczenia, władzy i ideologii, umożliwiająca ocenę zjawisk, procesów i zadań według własnych kryteriów opartych naturalnie na poszanowaniu etyki i moralności.
[J. Penc]