Optymalizacja - optimization

działania mające na celu poszukiwanie najlepszych rozwiązań, to znaczy rozwiązań optymalnych w danych warunkach, czyli przy ustalonych założeniach i przyjętych kryteriach racjonalności; proces polegający na minimalizacji bądź maksymalizacji określonej funkcji czasu na podstawie wybranego kryterium. Na przykład minimalizacja czasu wykonania ciągu operacji technologicznych polegająca na takim ich rozłożeniu, aby łączny czas realizacji zadania był najmniejszy z możliwych w danych warunkach, czy określanie ilości pracy w określonych warunkach i przyjętej jednostce czasu, aby osiągnąć najlepszy efekt pracy, nie wywołując nadmiernego zmęczenia pracownika.
Do uzyskania optymalnych rozwiązań stosuje się najczęściej modele matematyczne. Aby umożliwić dokonanie wyboru rozwiązania najkorzystniejszego z możliwych (dopuszczalnych) opisuje się w języku matematycznym warunki i cel działania, tworząc w ten sposób model matematyczny badanej sytuacji. Model ten oznacza zadanie polegające na wyznaczeniu układu wartości na zmienne x1, ... xn, który minimalizuje (maksymalizuje) wartość funkcji f(x1)..., f(xn) przy warunkach ograniczających, które określają zbiór rozwiązań dopuszczalnych. To spośród rozwiązań dopuszczalnych, w którym funkcja (zwana funkcją celu, funkcją wyboru lub kryterium) przyjmuje wartość najmniejszą (największą) na zbiorze rozwiązań dopuszczalnych nazywa się rozwiązaniem optymalnym.
Aby uzyskać taki zbiór rozwiązań dopuszczalnych i wyznaczyć rozwiązania optymalne stosuje się odpowiednie algorytmy. Zarówno budowa modeli jak i stosowanie takich algorytmów są przedmiotem badań dyscypliny zwanej programowanie matematyczne.
[J. Penc]