Ustawa - law
powszechnie obowiązujący akt prawny o charakterze ogólnym pochodzący od najwyższego organu władzy państwowej, uchwalany w szczególnym trybie i zajmujący naczelne miejsce w systemie źródeł prawa. Ustawy wydawane są przez najwyższy organ przedstawicielski – Sejm, z istotnym udziałem Senatu. Sejm jest jedynym organem mającym prawo stanowienia ustaw i prawa tego nie może przekazać – w żadnych warunkach – innemu organowi państwowemu.
Sejm wydaje ustawy, gdy zamierza się posłużyć regulacją prawną. Zgodnie z Konstytucją, która jest najwyższym aktem normatywnym, można określić przypadki, w których wymagane jest wydanie ustawy. Zdaniem W. Siudy wydanie ustawy jest konieczne:
w przypadku ustanawiania obowiązków prawnych obywateli (przepisy karne, przepisy w sprawie nowych podatków i innych danin publicznych, przepisy dotyczące granic wolności obywateli, przepisy dotyczące obowiązków rodzinnych itp.);
w przypadku regulowania najważniejszych zagadnień organizacyjno-ustrojowych organów władzy i administracji państwowej, sądownictwa, prokuratury, kontroli państwowej;
w tych wszystkich sprawach, które już poprzednio były regulowane w drodze ustawowej, chociażby nie wymagał tego żaden szczegółowy przepis.
Ustawa jest uchwalana zwykłą większością głosów. Po jej uchwaleniu Sejm przekazuje ją Senatowi do rozpatrzenia. Senat w ciągu miesiąca po przeprowadzeniu debaty, może wyrazić sprzeciw wobec ustawy i zaproponować Sejmowi dokonanie w niej określonych zmian, albo jej odrzucenie. W takim przypadku ustawa wraca do Sejmu i jest poddawana powtórnie pod głosowanie. Utrzymanie ustawy w uchwalonym pierwotnie brzmieniu, wbrew sprzeciwowi Senatu, wymaga kwalifikowanej większości dwóch trzecich głosów przy obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.
Ustawa do swojego wejścia w życie wymaga podpisu Prezydenta. Prezydent może odmówić podpisania ustawy i z umotywowanym wnioskiem w ciągu miesiąca zwrócić ją Sejmowi do ponownego rozpatrzenia. Odrzucenie sprzeciwu Prezydenta wymaga ponownego uchwalenia ustawy przez Sejm kwalifikowaną większością dwóch trzecich głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów. Po ponownym uchwaleniu Prezydent niezwłocznie podpisuje ustawę. Wchodzi ona w życie po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.
[J. Penc]
|