Metody heurystyczne - heuristic method

metody oparte na wykorzystaniu opinii i ocen różnych osób (ekspertów, profesjonalistów i nieprofesjonalistów) zaangażowanych w rozwiązywanie danego problemu, tj. znajdowanie i wykrywanie faktów oraz związków między nimi i formułowanie własnych nieskrępowanych osądów i propozycji rozwiązań. Metody te wykorzystują osiągnięcia heurystyki, tj. dyscypliny zajmującej się badaniem procesów twórczego myślenia i formułującej zalecenia, których zastosowanie umożliwia bardziej efektywne rozwiązywanie problemów. Podejście heurystyczne do problemu oznacza rozbudzenie fantazji, wyobraźni i intuicji oraz koncentrację na twórczych elementach rozwiązywanego problemu.
Znanych i stosowanych jest co najmniej kilkadziesiąt metod (technik) heurystycznych. Można je podzielić na kilka zasadniczych grup, a mianowicie na:
 techniki analityczne,
 techniki oparte na skojarzeniach przymusowych,
 techniki oparte na skojarzeniach swobodnych;
 techniki polegające na odwróceniu punktu widzenia,
 techniki projektowania idealnego.
Największą popularność zdobyły techniki oparte na zbiorowym generowaniu skojarzeń swobodnych. Najbardziej znana z nich to ,,burza mózgów” (brain storming), zwana też techniką Osborna. Polega ona na swobodnej wymianie poglądów w niewielkim zespole (ok. dziesięciu osób) troskliwie dobranych pod względem znajomości przedmiotu dyskusji. Uczestnicy sesji mogą w sposób nieskrępowany wysnuwać dowolne idee i pomysły, często fantastyczne a nawet absurdalne. Pomysły te są przez grupę wnikliwie analizowane, rozwijane, modyfikowane.
Na podstawie ,,burzy mózgów” opracowano szereg dalszych technik, jak brainstorming indywidualny, uwzględniający szczególne predyspozycje twórców oraz sytuacje, w których pracują; metoda szybkiego myślenia, polegająca na szybkim zgłaszaniu pomysłu rozwiązania problemu sformułowanego na piśmie; Philips 66 – polega na intensywnym tworzeniu pomysłów w sześcioosobowych grupach pracujących przez sześć minut nad ,,zadanym” problemem oraz Philips 635 (brain writing) – polega na wypisaniu przez każdego członka sześcioosobowego zespołu trzech pomysłów i przekazaniu ich po upływie pięciu minut sąsiadowi, który w kolejnej turze dopisuje (na arkuszu) swoje trzy pomysły, nie pokrywające się z zapisanymi.
[J. Penc]